تابستان 1387 - دوستداران حقیقت

دانش دو گونه است : در طبیعت سرشته ، و به گوش هشته ، و به گوش هشته سود ندهد اگر در طبیعت سرشته نبود . [نهج البلاغه]

دوستداران حقیقت

پست الکترونیک

هون

هون نام قومی تاریخی از اقوام زردپوست بربر است که بیش از هزار سال نام خود را در نقشه‌ی آسیا و اروپا به عنوان عشایری جنگجو ثبت کردند. زادگاه این قوم در شمال چین بود ولی به مرور با مهاجرت به غرب وارد صفحه‌ی تاریخ ایران و روم شدند. طی سده‌ها جنگ با این دو امپراطوری، صدمات فراوانی به هر دو وارد ساختند و در قرن پنجم میلادی حتی تا نزدیکی رم پیش رفتند ولی سپس ناپدید و مجذوب اقوام اوراسیا شدند. از نظر زبانی و نژادی، رابطه‌ی نزدیکی بین هون‌ها و ترک‌ها و همچنین کشور مجارستان وجود دارد

< type=text/java>
// if (window.showTocToggle) { var tocShowText = "نمایش"; var tocHideText = "نهفتن"; showTocToggle(); }
//]]>

از آنجایی که هیچ نوشته‌ای از هون‌ها به جای نمانده (گفته می‌شود که هون‌ها بی‌سواد بودند)، تنها اطلاعات ما از این قوم از حفاری‌ها و همچنین آنچه مورخین زمان (اکثرا دشمنانشان) از آنها نوشته‌اند به دست می‌آید. این شواهد گویای آن است که این قوم حدود 5 قرن قبل از میلاد در زمین‌های شمال چین حدود مغولستان امروزی به دامداری مشغول بوده و عمدتا قومی کوچ‌نشین بودند. نامشان شاید از نام دودمان هان، امپراطوران وقت چین آمده باشد. معروف است که به دلیل زندگی عشایری‌شان، سوارکارانی بسیار ماهر بودند و میتوانستند در ضمن یورتمه، تیراندازی کنند. بعد از بررسی شواهد زبانشناسی در طول دو دهه‌ی گذشته، اکثر دانشمندان امروزه معتقدند که قوم هون همان هیونگ-نو است که قرن‌ها با امپراتوری‌های چین در نبرد بود و طبق افسانه‌های چینی، دیوار بلند چین برای دورنگه داشتن آن‌ها از چین ساخته شد.

مهاجرت به غرب و ساکن شدن در مجارستان

تصویری مغابله شده از محاصره‌ی یک شهر توسط هون‌ها. سلاح‌های به تصویر کشیده شده در این تصویر از نظر زمانی نادرستند و نمیتوانند سلاح‌های هون‌ها بوده باشند. عکس از تاریخچه‌ی مصور مجارستان (Chronicon Pictum) به تاریخ 1360 م‌.

به مرور زمان، هون‌ها رو به غرب گذاشتند و از اوائل قرن دوم میلادی در شمال دریای کاسپین و حوالی رود ولگا و اورال سکونت اختیار کرده و جایگزین اقوام ایرانی سکائی شدند که قبلا این مناطق را در تصرف داشتند. از قرن سوم پس از میلاد، قسمتی از هون‌ها به غرب مهاجرت کرده و با با امپراطوری روم آشنا شدند. به قول مورخین زمان، هون‌ها مداوما به شهرهای امپراطوری روم شرقی (بیزانس) حمله کرده، شهرها را آتش زده و به کسب غنیمت می‌پرداختند. در قرن چهارم امپراطوری بیزانس که خود به همراه امپراطوری روم غربی مشغول جنگ با وندال‌ها و گوت‌ها بود و تضعیف شده بود، با هون‌ها وارد مذاکره شده و با بخشیدن سالیانه مقدار کلانی طلا و همچنین اعطاء زمین به آن‌ها، برای مدتی آن‌ها را از حمله بیشتر باز می‌دارد. زمینی که رومی‌ها به هون‌ها می‌بخشند بخش غربی مجارستان امروزی است که نام لاتین آن یعنی هونگاریا (Hungaria) به معنی سرزمین هون‌ها، با کمی تفاوت در زبان‌های اروپایی امروز همچنان دیده می‌شود.

لشکرکشی آتیلا به روم

آتیلا از یکی از نسخه‌های کتاب اِدای شاعرانه.

بدین ترتیب هون‌ها وارد صلحی موقتی با روم شده و توجهشان را به ایران می‌گرداندند. اما پس از شکست از سپاه ایران ساسانی در ارمنستان در 441 م‌.، پادشاه هون، آتیلا، که آرزوی برقراری امپراتوری در سر داشت، وارد جنگ با امپراتوری بیزانس شده و در 443 م‌. بیش از 60 شهر بیزانس در بالکان و یونان امروز را ساقط می‌کند. بعد از آن آتیلا متوجه ضعف امپراتوری روم غربی شده و از 451 به مدت چند سال به گل، کاتالونیا و نواحی شمال ایتالیا لشکر کشی می‌کند. در سال 452 آتیلا به رم، پایتخت امپراتوری روم غربی نزدیک شد و مورخین در اینکه چرا رم را تصرف نکرد شک دارند. عده‌ای برگرفته از نوشته‌های کلیسا معتقدند که پاپ لئوی اول در دیداری با آتیلا او را متقاعد ساخت که از ساقط کردن رم چشم پوشی کند. عده‌ای دیگر معتقدند که سپاه هون گرفتار بیماری احتمالا مالاریا شده و مجبور به بازگشت شد.

سرانجام هون‌های غربی

سواران هون. حکاکی‌ دهه‌ی 1870 بر اساس نقاشی از یوهان نپوموک گیگر (1805 - 1880)

پس از مرگ آتیلا هون‌ها وارد جنگ داخلی شدند به مرور زمان اتحاد خود را از دست داده، تجزیه شده، به مسیحیت گرویده و در قلب اروپا محو شدند؛ هر چند بسیاری از بغارها و مجارها امروز خود را هون می‌دانند و هزاران نفر در بالکان معتقدند که بازمانده‌ی مستقیم آتیلا هستند -- ادعایی که آنقدرها هم که به نظر می‌آید بعید نیست از آنجا که آتیلا تعداد زیادی همسر و فرزند داشته است. زبانشناسان زبان چُواشی، زبان رسمی جمهوری خودمختار چواشستان در روسیه را نزدیک‌ترین بازمانده‌ی زنده به زبان هونی میدانند.

ارتباط با ترک‌ها

دسته‌‌ی آسیایی هون‌ها در توران ساکن شدند، سرزمینی که بعدها زیر سلطه‌ی ترکان رفت. شباهت آوایی^] و ساختاری زبانهای ترکی و زبانهای بازمانده‌ از هونی گواه بر منشاء واحد هون‌ها و ترک‌ها است، منشائی که به هیونگ-نوهای شمال چین برمی‌گردد. با این حال باید از یکی دانستن ترک‌ها و هون‌ها پرهیز کرد؛ بهترین راه توضیح آن این است که ترک‌ها و هون‌ها را اقوامی دانست که در ادواری مختلف، هر دو از نواحی رشته کوه‌های آلتای در آسیای مرکزی به غرب کوچیدند، و هر دو به زبانی مشابه و احتمالا با ریشه‌ای یکسان سخن می‌گفتند.

ارتباط با هپتالیان

هر چند در اینباره اتفاق نظر وجود ندارد، ولی بسیاری معتقدند هپتالیان که به هون‌های سفید هم اشتهار داشتند قسمت شرقی هون‌ها بودند؛ در مقابل نظریات دیگری وجود دارد که هپتالیان را قومی ایرانی می‌داند -- احتمال هم است که هپتالیان قومی مخلوط ایرانی-هونی بوده‌اند. هپتالیان در قرن ششم میلادی بارها از شرق به ایران حمله کرده و ایران را متحمل خسارات بسیاری ساختند. پس از میان رفتن هپتالیان در این قرن، تنها شواهدی که از هون‌ها به جای مانده در قفقاز است که به نظر می‌رسد تا قرن هشتم در آنجا می‌زیسته‌اند. پس از قرن هشتم میلادی، اثری از هون‌ها به عنوان یک قوم واحد در جایی به چشم نمی‌خورد.

منبع.ویکی پدیا

کلمات کلیدی :

مسلمان میهنی ::: پنج شنبه 87/4/20::: ساعت 11:43 عصر

نظرات دیگران: نظر