مرغهای اهلی مجهز به نوعی حسگر امواج مغناطیسی هستند که مانند قطب نما عمل میکند.

بسیاری از جانوران دارای حس جهت یابی غریزی هستند و هنگام مهاجرت میتوانند راه خود را در طی مسیرهای طولانی چند صد/هزار کیلومتری پیدا میکنند.معمولا آنها میدان مغناطیسی زمین را یافته و از آن برای جهت یابی استفاده میکنند.

این تحقیق جدید بر روی پرندگان متمرکز شده است. ولفگانگ ویلتشکو (Wolfgang Wiltschko) سرپرست این تیم تحقیقات از دانشگاه فرانکفورت (Frankfurt) اولین شخصی است که نشان داد سینه سرخهای اروپایی مهاجر برای هدایت گروه در مسیر صحیح، از میدان مغناطیسی زمین استفاده میکنند. این کشف مربوط به بیش از 40 سال قبل است و از آن زمان به بعد نمونه های مشابهی از این قطب نماهای درونی در میان بیش از 20 نژاد مختلف پرنده یافت شده است.

به تازگی ویلتشکو و همکارانش متوجه شده اند که مرغهای اهلی مجهز به نوعی حسگر امواج مغناطیسی هستند که مانند قطب نما عمل میکند.

آنها جوجه های تازه از تخم درآمده مرغ اهلی را طوری تربیت کردند که یک توپ قرمز رنگ را به عنوان “مادر” خود بپذیرند. در چهار گوشه یک مرغدانی مخصوص که طراحی آن با شبکه بندی جغرافیایی شمال،جنوب، شرق و غرب مطابقت داشت، صفحه سفیدی قرار داده شده بود. سپس آنها توپ را در پشت یکی از این صفحات قرار دادند و به جوجه ها آموختند که مادر توپی همیشه پشت صفحه ای که در گوشه شمال مغناطیسی قرار دارد، است.

یه گفته ویلتشکو ” آنها مدام میل داشتند به سمتی که میدانستند “مادر” در آنجاست حرکت کنند.”
سپس دانشمندان میدان مغناطیسی را چرخاندند به طوری که شمال آن در جهت شرق جغرافیایی قرار گرفت. هنگامی که جوجه ها وارد مرغدانی آزمایشگاهی خود شدند، آنها نیز مسیر جستجوی خود را مطابق با جهات جدید تغییر داده و نشان دادند که برای یافتن مسیر، از میدان مغناطیسی استفاده میکنند.

یک آزمایش دیگر نیز نشان داد که جوجه ها، مانند سینه سرخهای اروپایی، قادر به ردیابی آنچه به اصطلاح زاویه تمایل میدان مغناطیسی نامیده میشود یا زاویه بین خطوط میدان مغناطیسی و سطح زمین، هستند. جوجه ها میتوانند با استفاده از این توانایی دو قطب یعنی جایی که خطوط به سمت پایین حرکت کرده و ناحیه استوا- جایی که خطوط به سمت بالا حرکت میکنند را تشخیص دهند.

ویلتشکو میگوید که حسگرهای مغناطیسی احتمالا در چشمهای جوجه، جایی که گیرنده های نور قرار دارند، هستند. این نتیجه گیری از آزمایشی حاصل شده است که در طی آن او و همکارانش متوجه شدند که پرندگان مسیر خود را به سادگی در نور آبی پیدا میکنند اما در پرتوهای نور با طول موج بیشتر این توانایی را به کلی از دست میدهند.

مرغها و سینه سرخها هر دو از نوادگان یک جد واحد هستند که حدود 66 میلیون سال قبل میزیسته است. یافتن اینکه هردو پرنده دارای قطب نماهایی مشابه هستند، نشان میدهد که ایجاد این توانایی در آنها به سالیان بسیار دوری در تکامل آنان و قبل از اینکه عادت مهاجرت در خانواده آنان ایجاد شود، برمیگردد.

این دانشمندان در گزارش تحقیقات خود چنین گفته اند: ” این یافته به این معناست که قطب نمای درونی مربوط به پرندگان به احتمال فراوان در جد مشترک تمام پرندگان عصر حاضر به تکامل رسیده تا به جهت یابی آنان در قلمروشان کمک کند.”

msnbc.msn.com